منو
نفقه
نفقه زن و فرزندان
طبق ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی در عقد دائم نفقه زن به عهده شوهر است. و نفقه عبارت است از پرداخت هزینه زندگی زن و تهیه مایحتاج او از قبیل مسکن، خوراک، پوشاک، لوازم منزل که با وضعیت زن متناسب باشد. هزینه زایمان و هزینه درمان بیماری های زن نیز به عهده شوهر است.
البته شرط استحقاق نفقه برای زن این است که او به وظایف زوجیت خود عمل کند و به عبارت دیگر باید تمکین نماید. در واقع اگر زن بدون وجود دلیل موجه شرعی،از ادای تمکین امتناعی کند مستحق نفقه نخواهد بود. یعنی زن نمی تواند منزل شوهر را به قصد قهر ترک کند و بعد مطالبه نفقه این دوران را داشته باشد. مگر اینکه بتواند عدم امنیت جانی خود را در منزل شوهر ثابت کند (که برای اثبات آن گزارش کلانتری یا ۱۱۰یا شهادت شهود لازم است ).
طبق ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی، زن می تواند در صورتی که شوهر از دادن نفقه او امتناع کرد به دادگاه رجوع کرده و مطالبه نفقه معوقه خود را بکند. در این صورت محکمه میزان نفقه زن را تعیین کرده و مرد را ملزم به پرداخت آن می کند. ولی در واقع مردی که بدون دلیل و با وجود تمکن مالی، نفقه زن و فرزندان خود را نمی پردازد مرتکب جرم کیفری شده است و در صورت شکایت، طبق ماده ۵۳ قانون جدید حمایت خانواده قاضی می تواند او را به حبس تعزیری درجه شش محکوم نماید.
عدم پرداخت نفقه از جانب شوهر یکی از مواردی است که قانونگذار از آن به عنوان موارد عسر و حرج زن و در واقع، از موارد جواز طلاق به درخواست زن یاد می کند (چه شوهر توانایی پرداخت داشته باشد چه نداشته باشد) که در این صورت دادگاه اول مرد را ملزم به پرداخت نفقه می کند و در صورتی که موثر واقع نشد او را مجبور می کند زن خود را طلاق دهد .پس از طلاق زن مستحق هیچ گونه نفقه ای نیست، اما در صورتی که حضانت فرزند به عهده او قرار گیرد، پدر فرزند موظف به پرداخت نفقه اوست.
پرداخت نفقه فرزندان نیز به عهده پدر است و در صورتی که سن فرزندان کمتر از 18سال باشد مادر می تواند به نمایندگی از فرزندان و برای آنها دادخواست نفقه بدهد. معمولا دادخواست نفقه زن و فرزندان در شورای حل اختلاف ثبت و پیگیری می شود.
درخصوص مطالبه نفقه، زن دو راه حل پیش رو دارد:
1- مراجعه به دادگاه و تنظیم دادخواست مبنی بر مطالبه نفقه معوقه و حال
زن می تواند با مراجعه به نزدیک ترین دفاتر خدمات قضایی مراجعه وپس از تنظیم دادخواست، نفقه خود را طلب کند. پس از تنظیم دادخواست وارسال به دادگاه از طریق دفاتر خدمات قضایی٬ با مراجعه به دادگاه یا از طریق دریافت پیامک از شعبه رسیدگی کننده مطلع در صورتی که دادخواست نقصی داشته باشد (درصورت وجود نقص دستور به رفع نقص داده می شود) ابتدا تعیین وقت شده، سپس بوسیله احضاریه، این وقت به اطلاع دو طرف می رسد و در وقت مشخص شده، دادگاه به مسئله رسیدگی خواهد کرد.
البته زن باید بوسیله شاهدانی یا بوسیله تنظیم استشهادیه اثبات کند که مرد نفقه وی را پرداخت نمی کرده است.
2- مراجعه به دادسرا و تنظیم شکایت کیفری
زن می تواند برای مطالبه نفقه حال (نفقه حال شامل روز جاری می شود) به نزدیک ترین دادسرای محل سکونت شوهر مراجعه کرده و شکواییه تنظیم کند . پس از تنظیم شکواییه برای اثبات اینکه نفقه نمی گرفته باید یک استشهادیه تهیه کند و یا چند شاهد را برای ادای شهادت در دادگاه حاضر کند .
راه حل دوم یعنی مراجعه به دادسرا به راه حل اول ترجیح دارد: اولا به این دلیل که کیفری است و دارای ضمانت اجرای قوی تری است. ثانیا راه حل کیفری به مرابت سریع تر از راه حل های دیگر است.
اما در راه حل اول یعنی مراجعه به دادگاه خانواده و تنظیم دادخواست می توان نفقه معوقه و حال را با هم تقاضا و دریافت کرد.